انواع، فواید و هشدارهای چسب درد

نکات کلیدی

چسب درد با انتقال دارو از طریق پوست، برای درمان دردهای خفیف تا مزمن مؤثر است. انواع مختلف چسب درد مانند چسب‌های کپسایسین، لیدوکائین، دیکلوفناک و فنتانیل هر یک به روش متفاوتی عمل می‌کنند و متناسب با نوع و شدت درد انتخاب می‌شوند.
برخی از چسب‌های درد بدون نسخه در داروخانه‌ها در دسترس هستند، در حالی که انواع قوی‌تر با نسخه پزشک تجویز می‌شوند. با وجود مزایا، بعضی از چسب‌ها می‌توانند عوارضی مانند حساسیت پوستی، وابستگی دارویی یا در موارد نادر سکته ایجاد کنند.

موارد کاربرد چسب درد

چسب درد برای درمان دردهای خفیف عضلانی تا دردهای شدید و مزمن استفاده می‌شود. این چسب‌های دارویی روی پوست چسبانده می‌شوند و به‌تدریج دارو را وارد جریان خون می‌کنند.
اگر داروهای خوراکی مؤثر نباشند یا موجب تحریک معده شوند، پزشک ممکن است استفاده از چسب درد را توصیه کند.
چسب‌های بدون نسخه معمولاً برای دردهای جزئی مفاصل، آرتروز و کشیدگی عضلات به کار می‌روند.
چسب‌های تجویزی برای مواردی چون نوروپاتی، دردهای مزمن ناشی از سرطان یا آرتروز متوسط تا شدید استفاده می‌شوند.

انواع چسب درد و نحوه عملکرد آن‌ها

چسب کپسایسین:
از ماده طبیعی موجود در فلفل قرمز ساخته می‌شود و با کاهش فعالیت سلول‌های عصبی، پیام درد را کم می‌کند. چسب‌های ساده کپسایسین مانند Salonpas Hot برای دردهای خفیف مفصلی یا کمر کاربرد دارند، درحالی‌که نوع قوی‌تر آن برای درد عصبی ناشی از دیابت تجویز می‌شود.

چسب لیدوکائین:
این نوع چسب درد حاوی ماده بی‌حس‌کننده موضعی است که انتقال پیام درد به مغز را متوقف می‌کند. نمونه‌های OTC مانند Lidocare برای درد خفیف گردن یا شانه مفیدند و نوع تجویزی مانند Lidoderm برای درد ناشی از زونا استفاده می‌شود.

چسب دیکلوفناک:
این نوع از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAID) است و با نام تجاری Flector شناخته می‌شود. چسب درد دیکلوفناک برای درمان پیچ‌خوردگی‌ها و التهاب مفاصل کاربرد دارد.

چسب فنتانیل:
چسبی قوی و تجویزی که حاوی داروی مخدر فنتانیل است و برای دردهای شدید و طولانی‌مدت مانند درد سرطان به کار می‌رود. استفاده از این چسب درد باید دقیقاً زیر نظر پزشک باشد تا از خطر اُوردوز جلوگیری شود.

عوارض احتمالی چسب درد

استفاده از چسب درد ممکن است باعث عوارضی مانند سوزش، قرمزی یا تاول پوستی در محل استفاده شود. اگر علائم شدید باشند باید با پزشک مشورت کنید.
انواع مختلف چسب‌ها عوارض خاص خود را دارند:

• چسب کپسایسین ممکن است موجب سوزش گلو یا چشم و تورم محل چسب شود.

• چسب لیدوکائین می‌تواند آلرژی، خارش، کهیر یا تپش قلب ایجاد کند.

• چسب‌های NSAID مانند دیکلوفناک خطر سکته یا خون‌ریزی معده را افزایش می‌دهند.

• چسب فنتانیل در صورت مصرف نادرست می‌تواند موجب توقف تنفس، تشنج یا بی‌هوشی شود.

هشدارهای مهم درباره چسب درد

هرگز چسب درد فنتانیل آسیب‌دیده یا بریده را استفاده نکنید، زیرا ممکن است دارو بیش از حد سریع جذب شود.
از گرمای زیاد مانند پتو برقی یا سونا هنگام استفاده از چسب درد خودداری کنید چون موجب افزایش جذب دارو و خطر اُوردوز می‌شود.
در صورت بروز علائم شدید فوراً چسب را جدا کرده و با اورژانس تماس بگیرید.

توصیه‌های پیش از استفاده

پیش از استفاده از چسب درد با پزشک درباره آلرژی‌ها، داروهای مصرفی و وضعیت بارداری صحبت کنید. اگر دچار بیماری‌های کبد، کلیه یا فشار خون بالا هستید، حتماً پزشک را مطلع کنید.

برای نمونه:

• اگر به فلفل تند حساسیت دارید از چسب کپسایسین استفاده نکنید.

• هنگام مصرف چسب لیدوکائین، در صورت استفاده هم‌زمان از داروهای قلبی باید احتیاط شود.

• چسب دیکلوفناک می‌تواند با داروهای رقیق‌کننده خون، آسپرین یا داروهای فشار خون تداخل داشته باشد.

• چسب فنتانیل باید با احتیاط بسیار زیاد استفاده شود، چون ناسازگاری آن با داروهای آرام‌بخش یا الکل می‌تواند منجر به مرگ شود.

نحوه صحیح استفاده از چسب درد

قسمت چسبناک چسب درد باید مطابق دستور پزشک روی پوست تمیز و خشک قرار گیرد. هرگز بیش از یک چسب در یک زمان استفاده نکنید مگر با دستور پزشک.
برای نمونه:

• چسب کپسایسین ۰.۰۲۵٪ را می‌توان روزی سه تا چهار بار و هر بار تا هشت ساعت استفاده کرد.

• چسب لیدوکائین ۴٪ تا سه بار در روز برای حداکثر هشت ساعت قابل استفاده است.

• چسب دیکلوفناک باید دوبار در روز روی ناحیه دردناک گذاشته شود.

• چسب فنتانیل هر ۷۲ ساعت یک‌بار تعویض می‌شود و باید روی بازو، قفسه سینه یا پشت چسبانده شود.

نکات ایمنی در نگهداری و دور ریختن

چسب‌های درد را در دمای اتاق و دور از گرما، کودکان و حیوانات نگهداری کنید.
چسب فنتانیل مصرف‌شده باید تا شود تا بخش چسبناک آن روی خودش بیفتد، سپس در توالت انداخته شود تا از تماس ناگهانی کودکان یا حیوانات جلوگیری شود.